Een woning kopen in de buurt van je werk? Dat is door de torenhoge huizenprijzen nogal moeilijk. Tegelijk is thuiswerken meer in zwang geraakt door de coronapandemie. Wat is de voordeligste optie: duur wonen in de Randstad in de buurt van kantoor, of verhuizen naar de provincie met meer thuiswerkdagen?

De huizenmarkt mag dan wat afkoelen door de stijging van de hypotheekrente, het is nog steeds niet makkelijk om een koopwoning te bemachtigen. Sinds het dieptepunt in 2013 zijn huizen 91 procent duurder geworden en de gemiddelde verkoopprijs bedraagt momenteel zo’n 430.000 euro.

Dat is boven het budget van mensen die volledig afhankelijk zijn van een hypotheek en modaal verdienen. Pas bij een inkomen van rond tweeënhalf keer modaal komt de maximale hypotheek in de buurt van de huidige gemiddelde verkoopprijs.

Lees ook: Starters zien het somber in op de huizenmarkt: zoveel is hun maximale hypotheek geslonken binnen enkele maanden

Nu verschilt de gemiddelde verkoopprijs sterk per regio. En het kan zomaar zijn dat je budget niet toereikend is voor een (grotere) koopwoning in de Randstad vlakbij je werk, maar wel voor een koophuis verder weg in de provincie.

Iets verder of heel ver weg van kantoor wonen was vóór de coronapandemie misschien een no go. Maar het gedwongen thuiswerken tijdens de lockdowns heeft daar verandering in gebracht. Thuiswerken heeft sindsdien een grote vlucht genomen.

Mensen hebben een tuinkantoor neergezet om thuis werkruimte te creëren en werkgevers hebben er rekening mee gehouden dat personeel na de pandemie meer thuiswerkt. Meestal gaat het om een dag extra. Daarnaast is het voor bedrijven inmiddels makkelijker om thuiswerkdagen te vergoeden, want dat is sinds 1 januari 2022 fiscaal ingebed.

Lees ook: Zo kan een tuinkantoor om rustig te werken eruitzien: ‘Vroeger kreeg je een auto van de zaak, straks een complete thuiswerkplek’

De optie om verder van kantoor goedkoper of groter te wonen, komt nu wellicht eerder bovendrijven dan vóór de pandemie. Dit betekent waarschijnlijk meer thuiswerkdagen, maar ook reiskosten maken voor de dagen dat je wel naar kantoor moet.

In de buurt van je werk wonen is waarschijnlijk duurder, maar wellicht kan je wel op de fiets naar je werk en zijn allerlei voorzieningen ook fietsend of zelfs lopend bereikbaar.

Business Insider is benieuwd hoe dichtbij en verder weg van je werk wonen financieel kan uitpakken, als je zaken als hypotheeklasten, reiskosten, reiskostenvergoeding en thuiswerkvergoeding meeneemt.

Wonen en werken: Randstad of daarbuiten

Uiteraard moeten we hiervoor een aantal aannames doen die we steeds in dit artikel zullen benoemen. Eerst moeten we natuurlijk woonplaatsen kiezen. Hierbij zijn we uitgegaan van drie macroregio's die het Centraal Bureau voor de Statistiek hanteert in onderzoek naar verhuisbewegingen.

Elke macroregio is gebaseerd op het aantal banen in 2017 dat binnen een straal van 50 kilometer te bereiken was. Het gebied met de meeste banen (meer dan 1,7 miljoen) is min of meer de Randstad met de provincies Utrecht, Noord-Holland en Zuid-Holland en de vier grote steden.

Daarna komt de intermediaire zone met 800.000 tot 1,7 miljoen banen. Hieronder vallen de provincies Flevoland, Noord-Brabant, Gelderland (exclusief de Achterhoek) en de Noord-Hollandse regio’s IJmond en Alkmaar en omgeving. 

Het gebied met de minste banen (minder dan 800.000) is de nationale periferie met de provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Zeeland, Limburg en een groot deel van Overijssel. 

Hypotheek in Amsterdam, Almere, Hoorn en Assen

We hebben ervoor gekozen om de steden Amsterdam (Randstad), Almere (intermediaire zone), Hoorn en Assen (nationale periferie) met elkaar te vergelijken.

Laten we eerst kijken naar de huizenprijzen en dus de woonlasten. Hiervoor raadplegen we de cijfers van makelaarsverenging NVM die de vierkante meterprijzen in Nederland per regio bijhoudt. We hebben de vierkante meterprijzen van het eerste kwartaal van 2022 meegenomen.

Om het simpel te houden gaan we er ervan uit dat je iets groter, doch op een bescheiden 100 vierkante meter gaat wonen.

De tabel hieronder toont de koopsom per woonplaats en wat je aan maandlasten moet betalen als je een hypotheek voor 100 procent van de woningwaarde afsluit, volgens de tool van berekenhet.nl. Het gaat hierbij om een annuïtaire hypotheek zonder NHG-verzekering tegen 3,95 procent rente, op dit moment de gemiddelde rente voor een rentevaste periode van 10 jaar.

Te zien is dat een woning van 100 vierkante meter in Amsterdam zo'n drie ton duurder is dan een woning van hetzelfde formaat in Almere, Hoorn of Assen. De bruto maandlasten, dus zonder hypotheekrenteaftrek, liggen in Amsterdam dan ook ruim duizend euro hoger dan in deze steden.

Het verschil in maandlasten tussen Almere en Hoorn is met enkele tientjes veel kleiner, terwijl ver weg wonen in Assen zo'n 200 euro per maand goedkoper is dan een huis in Almere of Hoorn.

Stel nu dat je fulltime werkt en in Amsterdam dichtbij je werk woont. Of juist goedkoper resideert in Almere, Hoorn of Assen, en je werk zich in Amsterdam bevindt, hoeveel werk je dan thuis en hoeveel dagen ga je naar kantoor? En wat ben je kwijt aan reiskosten en hoeveel krijg je vergoed?

Reiskosten Amsterdam, Almere, Hoorn, Assen

We hebben eerst de reiskosten op een rij gezet aan de hand van het aantal kilometers dat je moet reizen. Hierbij gaan we ervan uit je sportief bent aangelegd en in Amsterdam gunstig woont zodat je op de fiets naar je werk kan. Dus vijf dagen in de week met je haren in de wind op al dan niet je Van Moof elektrisch over de fietspaden glijden.

Woon je in Almere, Hoorn of Assen, dan ga je met de auto of pak je de trein. Bij de auto zijn we ervan uitgegaan dat deze op benzine rijdt, waarvan de adviesprijs momenteel 2,48 euro per liter is. Volgens de verbruiksmonitor van Autoweek wordt gemiddeld 15 kilometer op 1 liter benzine gereden. We houden het conservatief en maken er 1 op 14 van.

Forens je met de trein dan neem je een trajectkaart van de NS als je in Almere of Hoorn woont. Woon je in Assen dan neem je een abonnement voor onbeperkt reizen, want dat is in dit geval goedkoper dan een trajectkaart.

De tabel hieronder laat zien wat forensen kost per kilometer zonder reiskostenvergoeding. Voor de trein hebben we de maandelijkse kosten neergezet, voor de auto de dagprijs voor het woon-werkverkeer.

Je bent natuurlijk niet ver van je werk gaan wonen om iedere dag naar kantoor te karren. Hoe verder je van kantoor woont, hoe meer je misschien thuis wil werken. Daarom hebben we per stad gekeken naar de maandelijkse kosten en vergoeding bij een verschillend aantal kantoor- en thuiswerkdagen.

De reis- en thuiswerkvergoeding kan op verschillende manieren geregeld zijn, waar we later op terugkomen.

We gaan nu even uit van de vergoeding die werkgevers onbelast mogen uitkeren. Dat is 2 euro per dag aan thuiswerkvergoeding en 0,19 cent per kilometer als van eigen vervoer gebruik wordt gemaakt. Dat mag ook een fiets zijn dus de Amsterdammer komt hiervoor ook in aanmerking.

De tabel hieronder toont wat je per maand kwijt bent aan reiskosten bij een verschillend aantal thuis- en kantoordagen en welke vergoeding daar tegenover staat. We beginnen bij Amsterdam.

Amsterdam is wat reiskosten betreft goedkoop, aangezien je niet met de auto of het openbaar vervoer naar je werkt hoeft. Tegelijk kom je wellicht wel in aanmerking voor reiskostenvergoeding en thuiswerkvergoeding. Daar staat wel tegenover dat je hypotheeklasten zeker duizend euro per maand hoger liggen dan in de andere steden.

Misschien toch maar naar Almere verkassen dan?

Te zien is dat als je met de trein reist, de vergoeding niet toereikend is als je meer dan één dag thuis werkt in Almere. Deze dekt wel de brandstofkosten in alle gevallen. De reistijd is met ongeveer een uur heen en terug, mits geen files of vertragingen, relatief kort en wellicht gelijk aan binnen Amsterdam reizen. Terwijl de netto hypotheeklasten duizend euro lager liggen, bruto bijna 1.300 euro.

Wat als je wat verder gaat wonen, in Hoorn in de Kop van Noord-Holland?

Als inwoner van Hoorn krijg je niet genoeg vergoeding voor een trajectkaart van de NS. Ga je met de auto naar kantoor, dan dekt deze wel de brandstofkosten. Je hypotheeklasten liggen zo'n 1.050 (netto) en 1.350 euro (bruto) lager dan in Amsterdam, maar het aantal kilometers begint aardig aan te tikken. Je moet er per kantoordag 88 maken en met de auto is dat al snel zo'n anderhalf à twee uur rijden. Met de trein ben je in sommige gevallen sneller en kan je er een uur over doen.

Wellicht laat je je niet tegenhouden door zoiets als reistijd en ga je in Assen wonen.

Je moet nogal wat kilometers maken als je in het hoge noorden gaat wonen, 374 per kantoordag om precies te zijn. Dat levert wel veel kilometervergoeding op die in de meeste gevallen dan ook toereikend is voor zowel reizen met de auto als met de trein. Alleen als je vier dagen thuiswerkt is de vergoeding niet voldoende voor een NS-abonnement voor onbeperkt reizen.

De reistijd is ook niet mals, aangezien je per kantoordag toch al gauw zo'n vier uur onderweg zal zijn. Daar staan lagere hypotheeklasten tegenover. Je betaalt 1.200 euro netto en 1.560 euro bruto minder per maand dan in Amsterdam. Het verschil met de andere steden is met ongeveer 200 euro per maand een stuk kleiner, maar wellicht significant genoeg.

Werkgevers bepalen reiskosten- en thuiswerkvergoeding

In de bovenstaande scenario's zijn we uitgegaan van de reiskosten- en thuiswerkvergoeding die werkgevers onbelast mogen uitkeren aan werknemers. Echter, mogen werkgevers zelf bepalen wat ze aan vergoeding geven: van zoveel als ze willen tot niets. Het kan dus meer of minder zijn dan 0,19 cent per kilometer en 2 euro per thuiswerkdag.

Als er een reiskostenvergoeding wordt gegeven, dan kan een maximale reisafstand van toepassing zijn. Of je krijgt bijvoorbeeld de eerste 10 kilometer niet vergoed.

Reis je met het openbaar vervoer, dan kan de werkgever er ook voor kiezen om de werkelijke kosten te vergoeden. Als je dan nog een deel met eigen vervoer reist, geldt daarvoor 0,19 euro per kilometer. De werkgever mag dan verder geen autokosten meer belastingvrij vergoeden. En als werknemer moet je vervoersbewijzen afgeven voor de loonadministratie.

De werkgever mag ook een ov-abonnement verstrekken. Volgens Loonwijzer is dat onbelaste vergoeding als deze wordt gebruikt om naar werk te reizen. Dat zou in de bovenstaande scenario's goed uitkomen.

Werk je een halve dag op kantoor en een halve dag thuis, dan is de vergoeding hiervoor alleen onbelast als de werkgever de thuiswerkvergoeding óf de reiskostenvergoeding voor die dag toekent.

De thuiswerkvergoeding is ook niet onbelast als je als werknemer op die dag de auto of fiets van de zaak gebruikt of een door de baas verstrekt ov-abonnement.

Vaste reiskostenvergoeding

In de praktijk geven werkgevers vaak een vaste reiskostenvergoeding die administratieve rompslomp scheelt. Deze mag echter alleen worden verstrekt als je als voldoet aan de 128-dagenregeling.

Dit houdt in dat je bij een fulltime dienstverband minstens 128 dagen per jaar naar kantoor of een andere vaste werkplek reist en de vergoeding mag worden berekend alsof je 214 werkdagen reist. Of naar rato als je geen fulltime dienstverband hebt.

Dezelfde regeling geldt voor een vaste thuiswerkvergoeding.

De 128-dagenregeling is in 2022 veranderd. De thuiswerk- en reiskostenvergoeding worden naar rato berekend op basis van het aantal reisdagen en thuiswerkdagen, terwijl dat voorheen het aantal werkdagen was. Accountantskantoor Abab laat in dit artikel met een rekenvoorbeeld zien hoe dat uitpakt.

In de praktijk kan de reiskostenvergoeding dus op vele manieren geregeld zijn. Bij een eventuele verhuizing is het wellicht goed om de mogelijkheden die de werkgever biedt te kennen en het kostenplaatje bij verhuizing op een rij te hebben.

In de bovenstaande voorbeelden is een trajectkaart van de NS in combinatie met een vergoeding van 0,19 euro niet altijd toereikend. In dat geval is het beter om te onderhandelen voor een ander soort vergoeding of een abonnement van de zaak.

En in dit artikel zijn we uitgegaan van gemiddeld brandstofverbruik van 1 op 14. Maar een grote auto verbruikt waarschijnlijk meer. Dan is het handiger om voor een andere regeling of een hogere vergoeding te pleiten.

In verband met de hoge brandstofprijzen wordt de belastingvrije kilometervergoeding per 1 januari 2023 al verhoogd van 0,19 euro naar mogelijk 0,21 euro. In 2024 zou de vergoeding naar 0,23 euro per kilometer gaan. De precieze bedragen worden op Prinsjesdag vastgesteld.

LEES OOK: Deelauto’s lijken duur, maar is dat wel zo? We zochten het kantelpunt in vergelijking met een eigen auto of private lease